واسکولیت؛ علایم و نشانه ها

واسکولیت یا التهاب عروق اصطلاحی کلی برای مجموعه‌ای از تقریباً 20  بیماری  است که با التهاب رگ‌ها از جمله  عروق خونی، سیاهرگ و مویرگ شناخته می‌شود. التهاب می‌تواند آسیب‌هایی را به وجود آورد که موجب تضعیف یا باریک شدن رگ‌های کوچک که یک بخش از بدن (مثلاً سر) یا ارگان‌های متفاوت و بی‌شماری را تغذیه می‌کنند، شود.

انواع گوناگون واسکولیت به واسطه اندازه و  محل  رگ‌هایی که تحت تآثیر قرار گرفته‌اند، تقسیم‌بندی می‌شوند.  علایم بیماری می‌توانند از فردی به فردی دیگر متفاوت باشد. این یکی از دلایلی است که تشخیص واسسکولیت را دشوار می‌کند. در حقیقت بر اساس یک پژوهش اخیر مشکل تقریباً سه چهارم کسانی که واسکولیت داشتند درست تشخیص داده نشد. اغلب، مشکل‌شان عفونت یا آلرژی تشخیص داده شد.

متخصصین دقیقاً علت واسکولیت را نمی‌دانند، گرچه بسیاری‌شان‌ آن را بیماری خودایمنی تلقی می‌کنند که زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت سالم خود حمله می‌کند. ‌از جمله عوامل احتمالی ایجاد  واسکولیت شامل عفونت‌ها، آلرژی‌ها، بیماری خودایمنی مانند لوپوس، رماتیسم، یا  اسکلرودرمی هستند.

گرچه واسکولیت می‌تواند در هر سنی اتفاق بیافتد، اما برخی از فرم‌های آن بعد از میانسالی شایع است. در افراد 50 سال به بالا، شایع‌ترین واسکولیت، التهاب سرخرگی غول‌یاخته‌ای (که آرتریت گیجگاهی نیز نامیده می‌شود) است که اغلب عروق گردن و جمجمه و به ویژه عروق بالای گوش‌ها در گیجگاه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.  علایم  شایع شامل سردردهای پیوسته و ضرباندار و حساسیت گیجگاه و جمجمه است.

نوع دیگر از واسکولیت، پلی‌آرتریت ندوزا است که بیشتر در مردان در قیاس با زنان اتفاق می‌افتد. پلی‌آرتریت ندوزا بر عروق در پوست، ماهیچه‌ها، قلب، کلیه‌ها و روده‌ها اثر می‌گذارد و  علایمی  مانند جوش‌ها یا زخم‌های بنفش یا آبی رنگ در پوست و درد در ماهیچه‌ها، مفاصل و شکم ایجاد می‌کند.

تست‌ تشخیصی واسکولیت می‌تواند آزمایش خون و ادرار، عکس برداری با اشعه ایکس  یا دیگر آزمایش‌های تصویربرداری و در برخی موارد یک نمونه‌برداری‌ کوچک از بافت (بیوپسی) از ارگانِ درگیر باشد. فرم‌های ملایمِ واسکولیت، مانند فرم‌هایی که فقط پوست را تحت تأثیر قرار می‌دهد، می‌تواند بدون درمان حل شود. ولی برخی از موارد جدی‌تر نیازمند درمان مادام‌العمر هستند که با کنترل التهاب (معمولا با استروئیدها یا کورتون ها) آغاز می‌شود تا وضعیت را تخفیف دهد. به کسانی که واسکولیت در آن‌ها تشخیص داده شده اکیداً توصیه می‌شود به مراکز پزشکی که تخصص این بیماری  را دارند، مراجعه کنند. معمولاً روماتولوژیست‌ها متخصصین اصلی هستند که واسکولیت را درمان می‌کنند ولی دیگر متخصصین نیز می‌توانند در فرایند درمان مشارکت داشته باشند.