بهبودی حمله قلبی

بهبودی از یک حمله قلبی می‌تواند چند ماه طول بکشد و مهم است که در بازتوانی خودتان عجله نکنید.

در دوره‌ی بهبودی، از متخصصین درمانی، که ممکن است شامل موارد زیر باشد، کمک و حمایت دریافت کنید:

• پرستاران
• فیزیوتراپیست‌ها و طب فیزیکی
• متخصصین رژیم غذایی
• داروسازان
• متخصصین طب ورزشی
• روان شناسان

این متخصصین درمانی از نظر فیزیکی و ذهنی از شما حمایت می‌کنند تا مطمئن شوید  بهبودی شما  به طور ایمن و مناسب انجام می‌شود.

فرایند درمان معمولا در چند مرحله روی می‌دهد و از بیمارستان آغاز می‌شود. در بیمارستان وضعیت‌تان می‌تواند به طور دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد و نیازهای شخصی‌تان برای آینده برآورد شود.

بعد از مرخص شدن از بیمارستان، می‌توانید بهبودی خود  را در منزل  دنبال کنید. البته انجام ورزش های هوازی بهتر است تحت نظر متخصص طب ورزشی یا کلینیک بازتوانی قلبی باشد.

دو هدف بسیار مهمِ فرایند بهبودی موارد زیر هستند:

• احیای تدریجی سلامت فیزیکی به طوری که بتوانید فعالیت‌های عادی را دوباره آغاز کنید (بازتوانی قلبی)
• کاهش ریسک یک حمله‌ی قلبی دیگر

بازتوانی قلبی

برنامه‌ی بازتوانی قلبی زمانی که در بیمارستان هستید، آغاز می‌شود.

باید در طی 10 روز بعد از ترک بیمارستان، جلسه‌ی دیگری داشته باشید.

یک عضو تیم بازتوانی قلبی  شما را در بیمارستان معمولا ویزیت خواهد کرد و اطلاعات مفصلی را درباره موارد زیر در اختیار شما قرار خواهد داد:

• وضعیت سلامتی شما و اینکه حمله‌ی قلبی چطور ممکن است بر آن اثر گذاشته باشد.
• نوع درمانی که دریافت کرده‌اید.
• زمانی که بیمارستان را ترک می‌کنید، به چه داروهایی نیاز خواهید داشت.
• چه ریسک‌های مشخصی ممکن است در حمله‌ی قلبی نقش داشته باشند.
• چه تغییراتی در سبک زندگی می‌تواند این ریسک فاکتورها را مورد توجه قرار دهد.

در بسیاری از بیمارستان های ایران، تیم بازتوانی قلبی وجود ندارد و متخصص قلب معالج شما این دستورات و توصیه ها را انجام می دهد. اما می توانید با یک متخصص طب ورزشی و یک متخصص تغذیه به طور جداگانه مشورت نمایید.

ورزش

زمانی که به خانه بازمی‌گردید، معمولا توصیه می‌شود که استراحت کنید و صرفا فعالیت‌های سبک را انجام دهید، مانند بالا و پایین رفتن از پله‌ها چند بار در روز یا پیاده رو‌ی مختصر.

به تدریج میزان فعالیت خود‌ را هر روز در طول چند هفته افزایش دهید. اینکه با چه سرعتی می‌توانید این کار را انجام دهید به وضعیت قلب و سلامت کلیِ شما بستگی دارد.

تیم درمانی یا متخصص قلب یا متخصص طب ورزشی  می‌تواند توصیه‌هایی را درباره‌ی میزان  افزایش سطوح فعالیت‌تان در اختیارتان قرار دهد. برنامه بازتوانی‌ شما باید شامل طیفی از ورزش‌های متفاوت، بسته به سن و توانایی‌تان باشد.

بخش زیادی از این ورزش‌ها هوازی خواهد بود. ورزش‌های هوازی برای تقویت قلب، بهبود جریان خون  و تنظیم  فشار خون در محدوده نرمال طراحی شده‌اند. ورزش با دوچرخه، پیاده‌روی روی تردمیل و شنا نمونه‌هایی از تمرین‌های هوازی هستند.

بازگشت به کار

اکثر افراد می‌توانند بعد از یک حمله‌ی قلبی به کار بازگردند ولی سرعت بازگشت شما به کار به سلامتی کلی، وضعیتِ قلب و نوع کاری که انجام می‌دهید، بستگی دارد.

اگر کارتان وظایفی سبک، مانند کار کردن در اداره است، می‌توانید در طول دو هفته به کار بازگردید. اما اگر کارتان شامل فعالیت های بدنی  سنگین است یا اینکه قلب تان آسیب گسترده دیده است، ممکن است چند ماه طول بکشد که به کار بازگردید. تیم پزشکی‌تان می‌توانند با جزئیات پیش‌بینی کنند که چه زمانی می‌توانید به سر کار بازگردید.

رابطه جنسی

بر اساس یافته‌های علمی، معمولا 4 تا 6 هفته بعد از حمله‌ی قلبی، به اندازه‌ی کافی سالم هستید که دوباره رابطه  جنسی داشته باشید. داشتن این رابطه، ریسک یک حمله‌ی قلبی دیگر را افزایش نمی‌دهد. بعد از حمله‌ی قلبی، برخی مردان ممکن است اختلال نعوظ داشته باشند که رابطه  جنسی را دشوار می کند. این مساله اغلب به دلیل نگرانی یا استرس از ایجاد  حمله‌ی قلبی پیش می آید. اختلال نعوظ عارضه‌ی جانبی یک دسته داروی قلب به نام بتا بلاکرها هم می تواند باشد. البته این عارضه و احتمال بروز آن،  شیوع بسیار کمتری دارد. اگر دچار اختلال نعوظ شدید، با پزشک معالج خود ‌ صحبت کنید. او می‌تواند درمانی را به شما پیشنهاد کند. برای مثال ممکن است دارویی مانند سیلدنافیل را برای شما تجویز کنند. این دارو جریان خون به آلت را تقویت می‌کند و داشتن نعوظ را ساده‌تر می‌کند. اما حتما با مشورت و تجویز پزشک معالج انجام شود.

رانندگی کردن

بسیاری از افراد، دو هفته بعد از حمله‌ی قلبی می‌توانند رانندگی کنند. اما در برخی از موارد شدید، ممکن است نیاز باشد تا چهار هفته یا مدت بیشتری رانندگی نکنید. پزشک معالج شما در این زمینه فرد مناسبی جهت مشورت می باشد. اگر راننده‌ی ماشین حمل کالا یا مسافر هستید، این مدت طبیعتا بیشتر است. اقدام خودسرانه به رانندگی با وسایل حمل و نقل عمومی و بروز تصادف احتمالی، شما را از دریافت بیمه خسارت محروم می کند.

افسردگی

حمله‌ی قلبی می‌تواند ترسناک یا تروماتیک باشد و داشتن احساس نگرانی بعد از حمله‌ی قلبی شایع است. برای بسیاری از افراد، استرس می‌تواند بعد از چند هفته از بازگشت به خانه از بیمارستان، به حالت افسردگی یا غم منجر شود. اگر احساس افسردگی ادامه پیدا کند، با پزشک معالج خود  صحبت کنید زیرا ممکن است شکل حادی از افسردگی را داشته باشید. درخواست کمک یا مشورت مهم است، زیرا انواع شدید افسردگی اغلب بدون درمان دارویی بهبود نمی‌یابند. وضعیت سلامت روان  (روحیه، اضطراب و کیفیت خواب) شما می‌تواند تاثیر منفی  بر بهبودی فیزیکی‌تان داشته باشد.

کاهش ریسک حمله‌ قلبی

کاهش دادن ریسک یک حمله‌ی قلبی دیگر، شامل تغییر دادن سبک زندگی و مصرف دارو در بلندمدت است.

داروها

چهار نوع دارو وجود دارد که به طور گسترده برای کاهش ریسک حمله‌ی قلبی می‌شوند:

• بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین
• داروهای ضد پلاکت 
• بتا بلوکرها
• استاتین‌ها

بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین

بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (مثل انالاپریل) اغلب برای کاهش فشار خون استفاده می‌شود زیرا فعالیت‌های برخی از هورمون‌ها را که به تنظیم فشار خون کمک می‌کنند، متوقف می‌کنند. این داروها با متوقف کردن عملکرد این هورمون‌ها، به کاهش میزان آب در خون و گشاد شدن  عروق کمک می‌کند. هر دوی این موارد به کاهش فشار خون کمک می‌کنند. مشخصه‌ی بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین این است که تامین خون به کلیه‌ها را کاهش می‌دهد. این مساله کارایی‌شان را کاهش می‌دهد. معنایش این است که آزمایش‌های خون و ادرار باید قبل از شروع مصرف بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین انجام شود تا اطمینان حاصل شود کلیه‌ها پیشاپیش مشکلی نداشته باشند. ممکن است برای ادامه‌ی مصرف بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، آزمایش‌های سالانه‌‌ی خون و ادرار نیاز باشد. عوارض جانبی بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین موارد زیر هستند:

• سرگیجه
• خستگی یا ضعف
• سردرد
• سرفه‌ی خشک و ممتد

اغلب این نشانه‌ها بعد از چند روز رفع می‌شوند، هرچند سرفه‌ی خشک برخی افراد ادامه پیدا می‌کند.

اگر بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین با دیگر داروها از جمله داروهای بدون نسخه مصرف شوند، ممکن است عوارض پیش‌بینی‌نشده داشته باشند. اگر بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین مصرف می‌کنید، پیش از مصرف داروهای دیگر با دکتر داروساز یا پزشک‌تان مشورت کنید. معمولا توصیه می‌شود درست بعد از حمله‌ی قلبی داروی بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین را مصرف کنید و در اغلب موارد برای همیشه آن را ادامه دهید. برخی افراد نمی‌توانند بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین را مصرف کنند. اگر این طور باشد، یک داروی مرتبط دیگر به نام  مسدود کننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (مثل لوزارتان)، به عنوان جایگزین تجویز می شود.

ضد پلاکت‌ها 

ضد پلاکت‌ها داروهایی هستند که از لخته‌ی خونی جلوگیری می‌کنند. این داروها با کاهش «چسبندگی» پلاکت‌ها عمل می‌کنند. پلاکت‌ها ذرات کوچکی در خون هستند که به لخته‌شدن خون  کمک می‌کنند. معمولا توصیه می‌شود که آسپیرین با دوز پایین مصرف شود که خاصیت‌های رقیق‌کنندگی دارد. مشخصا اگر درمان اسنت داشته‌اید احتمال دارد که داروهای ضدپلاکت‌ِ بیشتری مانند کلوپیدوگرل، پراسوگرل، تیکاگرول برای  شما تجویز شود. این داروها اگر به آسپیرین حساسیت داشته باشید، حتما تجویز می‌شود. عوارض جانبی ضدپلاکت‌ها شامل موارد زیر هستند:

• اسهال
• کبودی یا خونریزی
• درد شکم
• سوء هاضمه
• سوزش سر دل

درست مانند بازدارنده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین، درمان با ضدپلاکت‌ها معمولا درست بعد از حمله‌ی قلبی آغاز می‌کند. اینکه چه مدت باید ضدپلاکت‌ها را مصرف کنید، می‌تواند بین 4 تا 12 ماه باشد و به نوع حمله‌ی قلبی و دیگر درمان‌هایی که دریافت کرده‌اید، بستگی دارد. معمولا توصیه می‌شود برای همیشه آسپیرین با دوز پایین را مصرف کنید. اگر عوارض جانبیِ مشکل‌زایی را از آسپیرین تجربه کردید، با پزشک خود  مشورت  کنید. مصرف آسپیرین را به طور ناگهانی متوقف نکنید زیرا این کار باعث افزایش ریسک حمله‌ی قلبی می‌شود. ممکن است  داروی رقیق‌کننده‌ی دیگری به اسم وارفارین برای شما تجویز شود. این مساله معمولاً  وقتی اتفاق می‌افتد که ریتم قلبی نامنظم داشته باشید (فیبریلاسیون دهلیزی) یا قلبتان دچار صدمه‌ی شدید شده باشد. خونریزی بیش از حد یکی از عوارض جدی وارفارین است بنابراین آزمایش دوره ای رقت خون که پزشک معالج به شما توصیه می کند را حتما انجام دهید. اگر یکی از این عوارض جانبی را تجربه کردید، سریعا مشاوره‌ی پزشکی دریافت کنید یا آزمایش خون فوری بدهید.

• وجود خون در ادار یا مدفوع
• مدفوع سیاه
• کبودی شدید
• خون ریزی از دماغ که بیش از ده دقیقه طول می‌کشد
• بالا آوردن خون
• سرفه همراه با خون
• سردردهای عجیب
• خونریزی شدید در دوره‌ی عادت ماهیانه یا خونریزی در مهبل

اگر دچار موارد زیر شدید، سریعا به پزشک مراجعه کنید

• درگیر یک تروما (مثلاً تصادف) هستید
• ضربه‌ی شدیدی به سر را تجربه کردید
• نمی‌توانید خونریزی را متوقف کنید

بتا بلاکرها

بتابلاکرها دارویی هستند که قلب را از آسیب بیشتر بعد از حمله‌ی قلبی محافظت می‌کنند (مثل متوپرولول). بتابلاکرها به شل شدنِ ماهیچه‌ی قلب کمک می‌کنند تا ضربان قلب آرامتر شود و فشار خون کاهش یابد . هر دوی این موارد فشار بر قلب را کاهش می‌دهند. معمولا توصیه می‌شود که درمان با بتابلاکرها را درست به محض اینکه وضعیت سلامتی  تثبیت می‌شود شروع کنید و آن را برای همیشه ادامه دهید.

عوارض جانبی شایع بتا‌بلاکرها شامل موارد زیر هستند:

• خستگی
• پاها یا دست‌های سرد
• ضربان قلب پایین
• اسهال
• حالت تهوع  

عوارض جانبی کمتر شایع شامل موارد زیر هستند:

• دشواری در خواب یا کابوس شبانه
• ناتوانی در به دست آوردن یا حفظ نعوظ (اختلال نعوظ یا ناتوانی جنسی)

بتابلاکرها می‌توانند با دیگر داروها تداخل پیدا کنند و عوارض جانبی شدیدی را ایجاد کنند.

قبل از مصرف هرگونه دارو از جمله داروی‌های بدون نسخه همراه با بتابلاکرها، با پزشک  یا داروساز خود مشورت  کنید.

استاتین‌ها

استاتین‌ها دسته ای از داروها برای کاهش کلسترول خون است. این داروها  از آسیب بیشتر به عروق قلبی جلوگیری می‌کنند و ریسک یک حمله‌ی قلبی دیگر را کاهش می‌دهند. استاتین‌ها  یک آنزیم  در کبد را متوقف می‌کنند که برای تولید کلسترول به کار می‌رود. برخی از عوارض خفیف شامل موارد زیر است:

• یبوست
• اسهال
• سردرد
• درد شکم

در برخی موارد استاتین‌ها می‌توانند درد ماهیچه، ضعف، حساسیت به درد ایجاد کنند. اگر این علایم  را تجربه کنید، با پزشک خود  مشورت  کنید زیرا ممکن است نیاز به تغییر دوز دارو یا نوع دارو باشد. معمولا توصیه می‌شود تا آخر عمر  استاتین مصرف کنید. این دارو تاثیر زیادی در کاهش مرگ و میر قلبی دارد.

انجمن های مردم نهاد و خیریه هایی در زمینه سلامت قلب و عروق در کشور وجود دارند. با عضویت در این انجمن ها می توانید از آخرین اطلاعات علمی پزشکی استفاده کنید و در برنامه های سلامت محور آنها نیز مشارکت نمایید. برای داشتن سبک زندگی سالم باید دوستان و همراهانی با سبک زندگی سالم داشته باشید.